Wat is een alleenwerker en mag je alleen werken?

Alleen werken brengt risico’s met zich mee. In sommige beroepen is alleenwerk vanzelfsprekend. Het is belangrijk alleenwerkers goed te beschermen tegen de risico’s van alleen werken zodat hulp altijd dichtbij is.

Wat is een alleenwerker?

Een alleenwerker is iemand die buiten het zicht of hoorafstand van collega’s werkt. Ook spreek je van alleenwerk als er meer dan één persoon aan dezelfde risico’s blootstaat. Een alleenwerker heeft niemand in zijn of haar directe omgeving om op terug te vallen bij een noodsituatie. Alleen werken is bij bepaalde beroepen en functies niet te voorkomen. De Arbowet stelt werkgevers verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkplek, ook voor medewerkers die zelfstandig of alleen werken.

Wat zijn voorbeelden van beroepen en functies waar vaak alleen wordt gewerkt?

In verschillende beroepen en functies wordt vaak alleen gewerkt. Alleen werken is in sommige beroepen vanzelfsprekend. Voorbeelden van beroepen waar alleen wordt gewerkt zijn:

• Storingsdienstmonteurs (piketdienst)
• Ambulante zorgverleners
• Bewakers of beveiligers
• Commercieelmedewerkers (winkeliers)
• Schoonmakers en glazenwassers
• Deurwaarders

Mag je alleen werken?

Ja, je mag alleen werken. De Arbowet stelt heeft geen specifieke regels opgesteld voor alleen werken. Echter geldt wel dat werknemers onder de achttien jaar of met gezondheidsproblemen nooit alleen mogen werken. Werknemers met bepaalde ziekten of die medicijnen gebruiken lopen in sommige gevallen namelijk extra risico. Het kan hierbij gaan om werknemers met hartproblemen of epilepsie. Raadpleeg de bedrijfsarts bij twijfel.

Alleen werken is niet toegestaan voor:

• Medewerkers onder de achttien jaar.
• Werknemers met gezondheidsrisico’s of die medicijnen gebruiken.
• Onvoldoende opgeleide medewerkers of medewerkers die pas in dienst zijn.

Werknemers moeten altijd toestemming krijgen van hun leidinggevende om alleen te mogen werken. Ook is het belangrijk dat je als medewerker de gevaren kent van jouw werk en je laat weten waar je bent. Doe je dat niet, dan mag je niet alleen werken.

Wat is het risico van alleen werken?

Een groot risico van alleen werken is dat de alleenwerker niet kan terugvallen op collega’s bij gevaar of een ongeval. De risico’s van alleenwerk zijn in sommige beroepen en functies aanzienlijk hoger. Het is belangrijk dat werkgevers extra aandacht besteden aan de veiligheid van werknemers die alleen werken.

Wij zien dat er door de 24/7 economie en door personeelstekort er steeds vaker alleen wordt gewerkt. Zo moeten storingsdienstmonteurs ’s nachts vaker alleen op pad. Daarnaast komen zorgmedewerkers er vaker alleen voor te staan.

Risicovolle werksituaties zijn:

• Nachtdiensten in (zieken)zorginstellingen
• Piketdiensten van bijvoorbeeld storingsdienstmonteurs
• Contact met agressieve cliënten of patiënten
• Werken in besloten ruimten of vriesruimtes
• Werken met gevaarlijke stoffen of met perslucht

Maatregelen, hulpmiddelen en veiligheidsmiddelen voor alleenwerkers

In sommige beroepen kun je juist wanneer je alleen werkt te maken krijgen met agressie, geweld of een ongeval. Jeugdzorgmedewerkers of klantmanagers die tijdens een huisbezoek kunnen te maken krijgen met agressie. Ook storingsdienstmonteurs die ’s nacht alleen op pad gaan lopen risico’s. Als werkgever kun je verschillende maatregelen treffen om de risico’s van alleen werken te beperken.

• Zorg dat de medewerker zich snel en makkelijk kan beschermen tegen ongewenst of agressief bezoek of indringers, bijvoorbeeld door de toegang te blokkeren.
• Zorg dat een medewerker in geval van nood duidelijk hoorbaar alarm kan slaan.
• Breng medewerkers op de hoogte van de risico’s van alleen werken.
• Zorg voor goed werkende communicatieapparatuur, zoals een mobiele noodknop met man down detectie met de juiste instructies en alarmopvolging.

Alleen werken is onderdeel van de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie

Alleen werken moet worden opgenomen in de RI&E (Risico-Inventarisatie en -Evaluatie). Als werkgever ben je verplicht in kaart te brengen wie er alleen werken, waar en wanneer. Daarnaast moet je kijken naar hoe groot die gevaren of risico’s zijn en wat er nodig is aan maatregelen en voorzieningen om de risico’s van alleenwerk te beperken. Sommige werkzaamheden zijn dermate gevaarlijk dat deze nooit alleen gedaan mogen worden. Zoals het werken met gevaarlijke stoffen of het doen van werkzaamheden in besloten ruimtes.

Je moet niet alleen kijken naar voor de hand liggende functies maar ook naar werknemers die werken in besloten ruimten of  in kooiladders of te maken kunnen krijgen met agressieve personen. Tot slot moet je ook kijken naar situaties waarin wordt gewerkt met gevaarlijke stoffen of perslucht.

Als je meer wilt weten over alleenwerk, bezoek dan de website van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid of Stigas.

---